Van mentale en fysieke overbelasting tot Burn out.

Signalen van overspanning en Burn out

Welke signalen doen zich precies voor. Bijvoorbeeld door verandering in privé of werk. Bedenk daarbij, dat de oorzaak verder in het verleden kan liggen.

De signalen of de kenmerken van een naderende Burn out zijn grofweg in te delen in vier omstandigheden of categorieën:

• Werkinhoudelijk
• Sociaal
• Persoonlijk
• Privé

Belangrijk is daar bij te bedenken, dat het altijd gaat om een verandering van gedrag van mensen. Als iemand altijd veel fouten maakt, is dat voor die persoon nog geen signaal van overspanning.

Werkinhoudelijk

• Fouten maken, terwijl iemand dat voorheen niet deed.
• Taken niet afkrijgen, zonder dat er wezenlijk iets is veranderd.
• Een betrouwbare collega, die steeds minder beloftes nakomt.
• Hij of zij vergeet steeds meer belangrijke en onbelangrijke zaken.
• Zaken zijn steeds moeilijker te overzien.
• Mensen worden steeds minder creatief in het vinden van oplossingen.
• Meer en meer wordt het werk gestapeld.

Sociaal

• Het lontje wordt steeds korter met als gevolg ruzie met collega’s over de kleinste dingen.
• Meer klagen over wat er niet goed gaat in het bedrijf.
• Heel vervelend is het als er bij klanten geklaagd gaat worden.
• Op het werk worden overleggen ontweken. Wegduiken bij leuke bijeenkomsten.
• Ongewenste verandering in gedrag, minder empathisch.
• Iemand wordt onberekenbaar in de omgang. Kan zomaar ontploffen.
• Mensen worden minder betrouwbaar in gesprekken.

Persoonlijk

• Iemand gaat er steeds meer onverzorgd uitzien, zoals haren kammen en schoon overhemd.
• Steeds meer geklaag over pijntjes, zoals nek en rug.
• Steeds vaker kort verzuim met onduidelijke klachten.
• Een van de belangrijkste kenmerken is vermoeidheidsverschijnselen. Men raakt uitgeput.

Privé

• Mensen raken in de financiële problemen. Vaak buiten hun schuld. Er over praten is heel moeilijk.
• Problemen in de relationele sfeer. Ook dit is niet iets wat eenvoudig bespreekbaar is.
• Ernstige ziekte van partner, kinderen, ouders of andere naasten.
• Het overlijden van een naaste heeft een enorme impact op iemands gedrag.

Mensen die gevoelig zijn voor Burn out hebben de neiging actief te reageren op problemen. Ze zetten een tandje bij, nemen werk mee naar huis. Ze voelen zich verantwoordelijk en willen heel graag presteren. Ze denken alles wel af te krijgen. Vaak ten koste van hobby's, relaties en andere ontspanningsmomenten. En dat houden ze vaak lang vol, totdat er iets flink tegenzit of er is een privé probleem. Dan dreigt een Burn out met controleverlies, het korte lontje naar de omgeving en tenslotte het omvallen.

Burn out is geen psychische ziekte.

Het is een werk gerelateerde aandoening.

Recentelijk is dat nogmaals geconcludeerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

"Burn-out is included in the 11th Revision of the International Classification of Diseases (ICD-11) as an occupational phenomenon. It is not classified as a medical condition.

It is described in the chapter: ‘Factors influencing health status or contact with health services’ – which includes reasons for which people contact health services but that are not classed as illnesses or health conditions.

Burn-out is defined in ICD-11 as follows:

“Burn-out is a syndrome conceptualized as resulting from chronic workplace stress that has not been successfully managed. It is characterized by three dimensions:
• feelings of energy depletion or exhaustion,
• increased mental distance from one’s job, or feelings of negativism or cynicism related to one's job, and
• reduced professional efficacy. "

Burn out is een werkfenomeen veroorzaakt door chronische stress op de werkvloer. Een Burn out leidt tot gevoelens van vermoeidheid, een negatieve houding ten opzichte van een baan en afname van productiviteit. Dat neemt niet weg dat de oorzaken ook kunnen liggen in de privé situatie. Ook daar kunnen zich omstandigheden voordoen, waardoor iemand te maken krijgt met de verschijnselen van een Burn out.

Herstel coaching

Als dus de oorzaken gezocht moeten worden in de werksituatie ligt het voor de hand om voor het herstel de juiste specialisten te raadplegen. Begeleiding op maat door een team met kennis van bedrijfsprocessen en culturen. Met ervaring in werksituaties in combinatie met privéomstandigheden. Als er sprake is van een psychische stoornis zal een specialist dit tijdig herkennen en dit met betrokkene bespreken.  Het hangt er bijvoorbeeld van af of die stoornis (mede) oorzaak is van de Burn out. Daarnaast spelen de ernst van de stoornis, de omstandigheden en de persoon zelf, een rol bij de beslissing of hier direct behandeling voor nodig is. Er zijn talloze voorbeelden van mensen met een bepaalde stoornis, die prima functioneren in het arbeidsproces. Het is juist vaak de verandering in dit proces dat maakt dat mensen niet langer goed functioneren.  

Balans.

Om beter te begrijpen hoe Burn out zich ontwikkelt is het van belang om te weten dat een mens altijd op zoek is naar balans. In dit geval gaat het om de balans tussen Werk, Privé en Persoonlijkheid. Dit kun je weergeven in drie pijlers.

Als één van de pijlers (al dan niet tijdelijk) niet goed functioneert zal dat niet direct leiden tot een Burn out. Pas wanneer er langere tijd bij twee van de drie pijlers een probleem ontstaat groeit het risico op een Burn out.  Dat maakt het zo moeilijk om Burn out te definiëren. Het is een stapeling van bijvoorbeeld chronisch stress op het werk en privéproblemen, waardoor het risico toeneemt. Zo ook bij de combinatie van werkstress en een persoonlijkheidsstoornis.

Doelstelling

Net als bij andere problemen wordt het tijd om ons bij het herstel van een Burn out en werkstress, en ook het voorkomen hiervan, te richten op de doelstelling de persoon weer te laten functioneren in het arbeidsproces. En vooral daarbij de persoon en zijn of haar werksituatie centraal te gaan stellen.

Dus een deskundig onderzoek naar de oorzaken van de Burn out. Zoals de werkomstandigheden in combinatie met de privé situatie en de persoonlijke eigenschappen. Je bijvoorbeeld af te vragen of iemand wel passend werk heeft. Het is belangrijk om in beeld te brengen hoe groot de invloed van al die verschillende factoren is op iemand. De doelstelling was immers, dat iemand weer goed gaat functioneren. Daarvoor is het niet lang niet altijd nodig om 100% hersteld te zijn.  Zoals al eerder genoemd kan iemand heel goed functioneren met een persoonlijkheidsstoornis, zolang betrokkenen hiermee rekening willen en kunnen houden.

Psycholoog

In Nederland groeit steeds meer de situatie dat mensen met de kenmerken van een Burn out al snel naar een psycholoog gestuurd worden. Die zal zich over het algemeen richten op de behandeling van de persoonlijkheidskenmerken. Dat is ook logisch, want dat is namelijk zijn of haar vak. Deze aanpak wordt nogal eens versterkt door de richtlijnen van huisarts en bedrijfsarts. Die richtlijnen verwijzen naar een psychische behandeling. Mogelijk speelt daarbij een rol, dat die richtlijnen mede zijn opgesteld door psychologen. Met een toename van het aantal gevallen van mensen met Burn out achtige verschijnselen (14 % van de beroepsbevolking) neemt dus de druk op het aantal beschikbare psychologen toe. Het gevolg is een wachttijd van 10 weken of langer. Verloren tijd als het gaat om het snel herstellen van een Burn out.

DSM V

Omdat Burn out geen psychische aandoening is staat het dus niet in het handboek DSM V. Helaas blijken de zorgverzekeraars dit handboek te hanteren als voorwaarde of basis voor het vergoeden van de behandelingskosten. Dit leidt ertoe, dat het belangrijk is om een aandoening bij iemand te constateren die wel genoemd wordt. Dat maakt namelijk de weg vrij voor het vergoeden van de behandeling. Een duur en tijdrovend traject.

De pijlers

Terugkomend op de pijlers zie je dan vaak, dat een herstelbehandeling van de Burn out zich richt op iemands persoonlijkheidsstoornis. Zonder zich af te vragen welke rol dit speelt. Als die redelijk succesvol behandeld wordt is er een grote kans dat iemand weer tijdelijk kan functioneren. Er zijn dan weer twee van de drie pijlers op orde.

Problemen werk en privé

Alleen de belangrijkste oorzaak van de Burn out, namelijk de pijler werk, is niet of nauwelijks aan de orde geweest. Dat is ook niet het vakgebied van de psycholoog. Het effect op lange termijn is in dit soort situaties dan ook dat iemand opnieuw een Burn out krijgt. Met meer risico op ernstige problemen, zoals depressie. Hetgeen een nieuwe behandeling bij de psycholoog tot gevolg heeft. En daarmee is de cirkel weer rond en het werkelijke probleem niet aangepakt.

Snelle werkhervatting

Als sprake is van een Burn out is het belangrijk om weer snel deel te nemen aan het arbeidsproces. Hoe langer iemand thuis zit hoe hoger de drempel gaat worden. Bovendien neemt de motivatie bij alle betrokkenen langzaam af. Door een gerichte interventie van 14 dagen letterlijk afstand nemen, onder deskundige begeleiding, wordt het herstelproces met kracht ter hand genomen. Daardoor wordt het mogelijk om al weer na een maand contact te maken met werkplek en collega’s.

Neem zelf de regie over je herstel van een Burn out en voorkom daarmee ernstige gevolgen.

Signalen

Achteraf weet iedereen de signalen van zijn of haar naderende Burn out. De concentratieproblemen, het korte lontje, de vermoeidheid en het cynisme over werk, om er maar een paar te noemen. En dan is het juist die betrokken medewerker, die de signalen negeert en nog een stapje harder doet om het werk toch voor elkaar te krijgen. Als die situatie maar lang genoeg duurt, dan is de kans groot op een Burn out. Een ernstige aandoening, waarvan onder goede begeleiding prima van te herstellen is. Wat mensen zich niet realiseren is dat de keuze van het behandeltraject grote gevolgen kan hebben voor hun toekomst.

Huisarts

Mensen met verschijnselen van een Burn out melden zich over het algemeen met klachten bij de huisarts. Als er daarna geen verbetering optreedt melden zij zich ziek en brengen een bezoek aan de bedrijfsarts. Beide artsen kennen een richtlijn, waarin sterk wordt aanbevolen om een psycholoog te bezoeken. Die stelt zo goed mogelijk een diagnose, waarbij het grote probleem bij een Burn out is, dat er zich, al dan niet tijdelijk, verschijnselen voordoen die lijken op een psychische stoornis uit de DSM 5. Denk bijvoorbeeld aan depressie, angststoornis, bipolaire stoornis en andere emotionele instabiliteit. Vervolgens wordt er natuurlijk overgegaan tot behandeling van die stoornis.

Burn out is echter geen psychische ziekte maar vaak een werk gerelateerde beroepsziekte. Natuurlijk kan er ook sprake zijn van een persoonlijkheidsstoornis, maar het is maar zeer de vraag of dit ook de oorzaak van de Burn out is. Als dat namelijk niet zo is, staat mensen een lange behandeling te wachten (denk aan wachttijden en beschikbaarheid) zonder zicht op een blijvend resultaat.

Bijkomende toekomstige gevolgen

De behandeling door een psycholoog kent een aantal toekomstige gevolgen, welke niet altijd even duidelijk vooraf worden besproken. Zo krijgt u een aantekening in uw medisch dossier over de behandeling. Ook in uw werkdossier komt een dergelijke aantekening te staan. Dat soort aantekeningen kunnen op verschillende momenten zomaar weer oppoppen:

• In een sollicitatiegesprek met bijbehorende medische keuring komt de behandeling altijd naar voren. U bent verplicht het te melden bij de keuringsarts.
• Bij het afsluiten van een AOV-verzekering is altijd de vraag of u ooit bent behandeld door een psycholoog.
• Ook bij andere verzekeringen, zoals een levensverzekering komt de vraag weer terug en kan het een hogere premie tot gevolg hebben.

Werk gerelateerde aandoening

Zoals gezegd is een Burn out meestal werk gerelateerd. Het is de optelsom van onbalans tussen Werk, Privé en Persoonlijkheid. Als er bij 2 van deze 3 pijlers iets misgaat ligt de Burn out op de loer. Daarbij is de werksituatie (werkdruk, stress, arbeidsconflict) vaak doorslaggevend. En dat komt niet in de laatste plaats, omdat het ook de op het oog de meeste eenvoudige weg lijkt. Jezelf ziekmelden is vaak eenvoudiger dan het oplossen van privéproblemen. Het ligt dus voor de hand om in eerste instantie daar het begin van het herstel te zoeken. En dan niet eens bij de persoon, maar de werkomgeving (kantoortuin) of werkomstandigheden. Alleen echt duurzaam herstel dient zich te richten om de oorzaken en gevolgen bij alle genoemde pijlers. Het weer in balans brengen hiervan zorgt voor een blijvend resultaat.

Kosten

Het probleem zit hem in de kosten. Een psychische behandeling voor een persoonlijkheidsstoornis (dus niet Burn out) wordt vergoed door de zorgverzekeraar. Een Burn out herstel behandeling komt voor rekening van de werkgever en lijkt dus in eerste instantie niet aantrekkelijk. Wat wordt vergeten is het feit, dat een zieke werknemer met een modaal inkomen, ongeveer € 400,-- per dag kost. Als de psychische behandeling dus ongeveer 8 maanden duurt en een “normaal ” Burn out herstel traject 3 tot 4 maanden is de rekensom eenvoudig te maken.

Psychische behandeling

Een behandeling door een psycholoog of psychiater versterkt de persoonlijkheid. Dit kan heel plezierig zijn voor mensen met heel weinig zelfvertrouwen, maar kan ook nadelig werken. Zo is het stellen van grenzen heel populair. Binnen een bedrijf of afdeling kan dit ook als star worden ervaren en de nodige spanning en irritatie veroorzaken. Voor degene zelf lijkt het een soort bescherming, maar de hele dag nadenken over je grenzen werkt ook verlammend.

Welke methode?

Het is dus heel belangrijk om goed na te denken over het herstel van een Burn out. Nu is dat nadenken vaak een probleem voor mensen op de rand van een Burn out. Zoek daarom tijdig ondersteuning bij het nemen van de beslissing en vraag advies over de vervolgstappen. Een gespecialiseerde coach (aangesloten bij NOBCO) herkent oorzaken en gevolgen van een Burn out al vrij snel en kan dus ook goed adviseren over het beste traject. Zo zal er bij een ernstige persoonlijkheidsstoornis altijd geadviseerd worden een psycholoog te raadplegen. De behandeling kan echter heel goed samengaan met het volgen van een breder herstel traject.

Burn out en de Wet verbetering Poortwachter

Herstel volgens de regels van het spel.

Van de ongeveer 7.000 000 ziekmeldingen per jaar komt maar 1,4% in aanmerking voor een WIA-beoordeling. Dus moeten we ons afvragen hoe geschikt het strikte protocol is voor die overige 98,6%? De wet maakt het mogelijk om af te wijken, omdat het altijd gaat om maatwerk. Werkgever en werknemer zijn uiteindelijk gezamenlijk verantwoordelijk voor het herstel van een zieke werknemer. Beiden hebben rechten en plichten, vastgelegd in de Wet verbetering Poortwachter (WvP) en verder uitgewerkt in de werkwijzer Poortwachter. 93 weken na de ziekmelding kan een aanvraag WIA worden ingediend en vindt een toetsing plaats door het UWV.

Bedrijfsarts

Werkgevers zijn verplicht een bedrijfsarts in te schakelen, maar blijft zelf verantwoordelijk voor alle re-integratie verplichtingen, zoals het uiteindelijke verslag en de plicht werknemers te wijzen op hun verantwoordelijkheden. Heel eenvoudig dient de werkgever de kosten te dragen en is de werknemer verplicht actief mee te werken aan zijn of haar herstel. De rol van de bedrijfsarts is belangrijk, omdat het niet opvolgen van adviezen later forse financiële gevolgen kan hebben. Zo is de probleemanalyse een belangrijke basis voor het later op te stellen plan van aanpak.

Deskundigen

Volgens de wet mogen er verschillende deskundigen worden ingeschakeld, maar blijft de werkgever uiteindelijk verantwoordelijk voor de voortgang en de financiële verplichtingen. Het is dus belangrijk voor zowel de werkgever als de werknemer om op de hoogte te blijven van de voortgang. Dus ook samen goed nadenken over de in te schakelen deskundigen.

Burn out

Bij een Burn out doet zich al snel de problematiek van de WvP voor, omdat men veelal langdurig ziek zal zijn. Uit de laatste cijfers(2019) komt een gemiddelde verzuimduur van ruim 8 maanden. Een mogelijke verkorting van deze termijn scheelt al snel heel veel geld, ervan uitgaande dat de kosten ongeveer € 400,-- per dag bedragen voor een modale werknemer. Al vanaf het begin van de ziekmelding loont het de moeite om met veel belangstelling het proces te volgen. Een paar aandachtspunten:

• Een Burn out is normaal gesproken een werkgerelateerde aandoening. Dit is opnieuw bevestigd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2019. Ga samen in gesprek over mogelijke oorzaken en gevolgen.
• Een Burn out is vaak de “Kanarie in de kolenmijn” binnen een bedrijf of een afdeling. Ga actief op zoek naar andere gevolgen. Voorkom tijdig een domino-effect van uitval door ziekte.
• Blijf alert bij het vervolgtraject. Zowel de huisarts als de bedrijfsarts zijn druk bezet en hanteren al snel richtlijnen met daarin sterke verwijzing naar behandeling door een psycholoog. Burn out is echter geen psychische ziekte. Dat neemt niet weg, dat er natuurlijk bepaalde persoonlijkheidseigenschappen een rol kunnen spelen.
• Is er sprake van een arbeidsconflict? Dit wordt vaak uitgelegd als een Burn out, maar is natuurlijk wezenlijk iets anders. Het vraagt ook een heel ander aanpak.
• Is er sprake van privé problemen, zoals financieel, relationeel, rouwverwerking, mantelzorg etc? En zo ja, wat is de invloed op het werk? Serieuze aandacht voor deze problemen zorgt voor snel herstel en meer betrokkenheid bij het werk.
• Waren er de laatste maanden signalen welke wijzen op een naderende Burn out? Denk aan regelmatig kort verzuim, kort lontje, vermoeidheid, cynisme op en over het werk.

Bovenstaand zijn een paar van de vele factoren die van groot belang zijn, voordat u samen een plan van aanpak gaat opstellen, zoals dit verplicht is na 8 weken ziekteverzuim. Ons advies is om pas dan keuzes te maken over het vervolg van de aanpak. Houdt samen de regie in handen binnen de regels van het spel! Dat is in beider belang, zowel voor de snelheid van het herstel en dus het voorkomen van hoge kosten, als het voorkomen van een medisch dossier met blijvende schade.

Wat kost een burn out voor de werkgever?

Een aantal toonaangevende instituten in Nederland zoals het CBS, het Trimbos-instituut en TNO, buigen zich jaarlijks over deze vraag. Allereerst is dan interessant wat gemiddeld een zieke werknemer per dag kost. De meest recente rekensommen laten zien, dat u dan moet denken aan € 410,-- per dag, uitgaande van een gemiddeld jaarinkomen in Nederland van € 37.000, --,  zijnde modaal. Dit bedrag is als volgt opgebouwd:

• Loondoorbetaling: 153 euro
• Kosten vervanging: 146 euro
• Verlies productie/dienst: 43 euro
• Kosten arbodienstverlening: 60 euro
• Verzuimbegeleiding: 7,50 euro
• Totaal verzuimkosten: 410 euro per dag

Dus het zijn niet alleen de kosten van loondoorbetaling, maar ook de kosten van vervanging, verlies van productie en/of dienstverlening, de arbodienstverlening en de verzuimbegeleiding.

Verzekering.

Als ondernemers zijn verzekerd, dan is er een grote keus. Die keuze wordt komend jaar nog veel groter met de introductie van de MKB Verzuimverzekering. Veel ondernemers weten echter niet goed, waarvoor zij nu zijn verzekerd. Zo gaan ze er van uit, dat zij voor het grootste deel van de hiervoor genoemde kosten zijn verzekerd. In de praktijk valt dit behoorlijk tegen. Zo is men bijna nooit verzekerd voor de kosten van vervanging. En ook niet voor het verlies van productie of dienstverlening. Bij elkaar circa € 200,-- per dag.

Rekening houdend met het feit, dat het herstel van een Burn out ongeveer een jaar in beslag neemt, wordt berekend, dat de totale kosten van een gemiddelde werknemer met Burn out liggen tussen de € 100.000,-- en de € 120.000, --.
Uit recent onderzoek blijkt, dat ongeveer 14% van de werkende mensen in Nederland in meer of mindere mate kampt met Burn out klachten. Kortom een serieus probleem, dat vraagt om een serieuze aanpak.

Het loont dus behoorlijk de moeite om te proberen de hersteltijd, van met name mensen die te maken hebben met overspanning en Burn out, aanzienlijk te verkorten.

Hoe werkt het eigenlijk in de praktijk?

Richtlijnen.

In Nederland zijn we gek op richtlijnen. Als iemand zich meldt bij de huisarts en het lijkt op een Burn out, dan pakt deze een speciale richtlijn uit de kast en verwijst iemand naar de POH van de eigen praktijk of naar een psycholoog. Dat is ook logisch, want de richtlijn is voor het overgrote deel opgesteld door psychologen. Hier vallen echter twee zaken op. Met enige regelmaat wordt aangeven dat Burn out geen psychische ziekte is. Als tweede zal een psycholoog zich richten op de persoonlijkheid. Dat is zijn of haar vakgebied. Het staat echter lang niet vast, dat de hoofdoorzaak van de Burn out daarin gezocht moet worden. In de praktijk is het een onbalans tussen persoonlijkheid, werk en privéomstandigheden.

Een vergelijkbare situatie doet zich voor bij de bedrijfsarts. Ook die heeft speciale richtlijnen, waarin wordt verwezen naar een psycholoog. In de nieuwste richtlijn wordt gelukkig wat meer aansluiting gezocht bij de realiteit en de werksituatie. De daadwerkelijke invulling in de praktijk zal echter nog een flinke tijd duren.

Werkhervatting

De meningen van de deskundigen lopen nogal uiteen als het gaat om werkhervatting. De een adviseert om langdurig te gaan wandelen, de ander cursussen als Mindfulness etc. Wij zijn van mening, dat het belangrijk is dat iemand zo snel mogelijk weer contact heeft met zijn bedrijf. Iemand met een Burn out wil namelijk heel graag werken, maar de geest en het lichaam werken even niet mee. Het hoeft ook nog geen werkhervatting te zijn, maar te lang uit het zicht verdwijnen heeft alleen maar negatieve gevolgen.
Zo is uit onderzoek gebleken, dat er na een periode van ziekteverzuim van ongeveer zes maanden een soort omslag plaatsvindt. De persoon in kwestie geeft het een beetje op en het bedrijf heeft inmiddels de opengevallen functie herverdeeld. Dit maakt een terugkeer nog veel moeilijker.

Losers

Van belang is de houding van de werkgever of de leidinggevende als het gaat om medewerkers met een Burn out. Als die worden beschouwd als een soort “losers” dan zal dit de terugkeer niet bevorderen. Onze ervaring is het tegenovergestelde. Het zijn juist de harde werkers, de betrokken mensen, die graag een stapje meer doen om een klus te klaren. Die betrokkenheid is ook hun valkuil en zorgt voor het risico van een Burn out. Goed onderzoek en overleg zorgt voor snel herstel en nog meer betrokkenheid.

Interventie

Met een krachtige persoonlijke interventie gericht op het, binnen korte tijd, opnieuw in balans brengen van de drie pijlers Werk, Privé en Persoonlijkheid is het mogelijk om binnen drie maanden weer deel te nemen aan het arbeidsproces. Misschien niet voor de volle 100%, omdat dit van meerdere factoren (zoals de functie, collega’s) afhankelijk is, maar wel met een positieve instelling.

Resultaat

De medewerker die is hersteld van zijn of haar Burn out wordt een stuwende kracht in de organisatie en geeft nieuw elan aan het bedrijf. Een frisse uitstraling werkt motiverend op de andere mensen. Dit zal zich vertalen in meer plezier, meer inzet en productiviteit, bedrijfsbreed. En heel belangrijk is de korte hersteltijd en dus de enorme kostenbesparing van vele tienduizenden euro’s.

Juist de harde werkers raken Burn out.

Uit ervaring blijkt dat, juist mensen met inzet voor een bedrijf, een groter risico hebben om burnout te raken. Het zijn die mensen, die wanneer het even tegenzit, juist een stapje extra doen. En dat stapje groeit door tot flinke stappen. Werk mee naar huis, in het weekend nog even wat afmaken. Het verantwoordelijkheidsgevoel gaat steeds zwaarder drukken.

Op het moment, dat het dan, ondanks de inzet, toch niet lukt, slaat de Burn out toe. Ze verliezen de controle, raken prikkelbaar op het werk naar collega's en leidinggevenden. Maar ook thuis moeten de naasten het vaak ontgelden. De cirkel naar beneden eindigt met een ziekmelding. De arts zal dan onderzoeken of er sprake is van overspanning, in combinatie met grote vermoeidheid. En of de klachten al langer als 6 maanden duren en vooral werkgerelateerd zijn. Als dat allemaal aan de orde is, volgt waarschijnlijk de diagnose Burn out.

Tot grote schrik van betrokkenen dreigt iemand nu langer dan een jaar thuis te gaan zitten. Zowel de werknemer, als de werkgever vragen zich af hoe hij of zij zo snel mogelijk weer aan het werk kan. Maar dan wel op een duurzame en verantwoorde manier. Zonder goede begeleiding weer snel beginnen vergroot de kans op een tweede Burn out en zelfs op een depressie.

Met een goede aanpak is het mogelijk binnen drie tot vier maanden weer te beginnen met werken. Mits de oorzaken goed in beeld zijn en de nodige maatregelen zijn genomen. Wij bieden een exclusieve aanpak waarvan onderstaande aandachtspunten deel uitmaken.

Jezelf voorbij lopen

In eerste instantie is het van belang om erachter te komen waarom iemand zichzelf voorbij gelopen is. Zijn de oorzaken duidelijk en verklaarbaar of is het een samenloop van omstandigheden? Welke invloeden van buiten spelen een belangrijke rol? Ook privé omstandigheden kunnen een groot effect hebben op het ontstaan van de Burn out. Dit alles moet helder en duidelijk in beeld gebracht worden, zodat er een basis ontstaat om aan te werken.

Wat moet anders?

Als helder is wat de Burn out heeft veroorzaakt, wordt het tijd om de verschillende aspecten onder de loep te nemen. Wat kan er anders en waarop heeft iemand niet of nauwelijks invloed? Is er een rol weggelegd voor de werkgever, de leidinggevende of collega's? Moet er thuis iets worden veranderd? Al die aspecten bij elkaar moeten ervoor zorgen, dat een stabiele basis komt voor een duurzaam herstel.

Werkplek

Als de oorzaken in beeld zijn en de pijnpunten benoemd, gaan we de werkplek of werksituatie eens nader bekijken Na een bezoek aan het bedrijf ontvangen werkgever en werknemer een rapport met aanbevelingen op veel terreinen. Zoals psychosociale factoren, fysieke werkplek, werkinhoudelijk, ergonomisch en andere relevante invloeden. Dit rapport kan als basis dienen voor het uitvoeren van aanpassingen en het maken van aanvullende afspraken. Natuurlijk zal het hele bedrijf hiervan profiteren. Tenslotte moet worden voorkomen, dat ook andere mensen Burn out raken. Mogelijk door dezelfde oorzaken en dus ook met dezelfde gevolgen.

Wikken en wegen

Het is zaak om uit te zoeken hoe het zit met de huidige balans. Om daarna te gaan werken aan het herstel van het evenwicht. Zowel werk als privé streeft een mens nu eenmaal ernaar de zaken in balans te hebben. Het gaat om een gezond evenwicht tussen belasting en belastbaarheid. Dus hoeveel kan iemand feitelijk aan en wat wordt er nú van hem of haar gevraagd. Zit iemand wel op de juiste plek.

Hetzelfde maar dan anders

Harde werkers hoeven vaak alleen maar te worden bijgestuurd. Iets meer delegeren. Delen van verantwoordelijkheden met degene, die dat ook als taak hebben. Vooral ook minder verantwoordelijk voelen voor allerlei zaken ,die er minder toe doen. Nadenken over een herverdeling van functies en taken kan voor iedereen verhelderend werken. Vaak zijn zaken in de loop van de tijd wat scheef gegroeid. Een mooie gelegenheid om dit aan te pakken en op die manier weer een gezonde taakverdeling binnen het bedrijf tot stand te brengen.

Begrip en respect

Verantwoordelijkheid draag je samen. Of het nu gaat om werk of privé. Je verantwoordelijk gedragen en voelen, doe je alleen. Uiteindelijk ben je daarom ook alleen verantwoording verschuldigd aan jezelf. Maar daarbij wel rekening houdend met een ander zijn belangen. Of het nu je werkgever, collega of partner is. Respect en vertrouwen vormen een goede basis voor een duurzame samenwerking.

Samen

Harde werkers hebben de neiging zaken zelf op te lossen. Zij vergeten nog wel eens, dat je samen uiteindelijk sterker bent. Als de locomotief maar doorrijdt zonder de wagons mee te nemen, komt de vracht niet aan. Samen vereist een bepaald sociaal gedrag van alle betrokkenen. Begrip en respect voor elkaar is heel belangrijk. Je eens verdiepen in de werkwijze of denkpatronen van de ander levert nieuwe inzichten. Misschien niet altijd beter. maar veelal met hetzelfde resultaat en soms op lange termijn zelfs effectiever.

Snelle werkhervatting

Als sprake is van een Burn out is het belangrijk om weer snel deel te nemen aan het arbeidsproces. Hoe langer iemand thuis zit hoe hoger de drempel gaat worden. Bovendien neemt de motivatie bij alle betrokkenen langzaam af. Door een gerichte interventie van 14 dagen letterlijk afstand nemen, onder deskundige begeleiding, wordt het herstelproces met kracht ter hand genomen. Daardoor wordt het mogelijk om alweer na een maand contact te maken met werkplek en collega’s.

Resultaat

En vernieuwde werkwijze van de stuwende kracht in de organisatie geeft nieuw elan aan het bedrijf. Een frisse uitstraling werkt motiverend op de andere mensen. Dit zal zich vertalen in meer plezier, meer inzet en productiviteit, bedrijfsbreed. Ook de privé situatie zal hiervan profiteren.

Burn out: De kanarie in de kolenmijn.

Als Pietje van zijn stokje viel was dat een waarschuwing voor de mijnwerkers.*

Maar dat was vroeger.
Nu werken we veilig op het kantoor of in een bedrijf waar veiligheid veelal gewaarborgd wordt.

Toch valt er soms iemand ’van z’n stokje’ c.q. raakt overspannen of belandt met een Burn out thuis. Dat betekent meestal voor de collega’s: Nog een steentje erbij en harder doorwerken voor het beoogde bedrijfsdoel door dezelfde ‘mijngang’.

Persoonsgebonden of werkomgeving?

Als leidinggevende kun je je afvragen waarom er niet meer ‘gezongen’ wordt of gewoon negeren wat er gebeurt. Het eenvoudigste lijkt het de kanarie op te laten lappen door de artsen of als dat niet meer lukt:

‘Voor jou 10 anderen’.

Signaal?

Het team of de afdeling zwoegt door in dezelfde richting. Er is wat minder lucht, ze worden wat kortademiger, maar verwachten een goede arbeidsethos. Of is er meer aan de hand? Is het een signaal om naar te luisteren. Mogelijk Is er een ongezonde situatie en is het wachten tot de volgende omgaat. De gezondheid van een mens (of vogeltje) hangt niet alleen af van zijn persoonlijkheid, ook de omgeving is hier een bepalende factor. Misschien toch wat licht en lucht genereren, zodat er nieuwe dingen kunnen ontstaan met nieuwe mogelijkheden.

Motivatie

Ruimte voor regelmogelijkheden en exploratie kan een betere werksfeer en creativiteit bevorderen. Bovendien voor nieuwe inzichten zorgen. Hierdoor kan de interne motivatie gestimuleerd worden. Mensen die werken met een intentie van binnen uit (bv. trots en competentie) in plaats van opgelegde dwang (bv. baanverlies ) of beloning (salaris) presteren meestal beter. Mits goed begeleid kan dit voor een bedrijf nieuwe kansen, nieuwe producten of nieuwe diensten met nieuwe klanten opleveren. Bovendien minder verzuim en een betere status.
Trots op hun eigen inbreng, gaan medewerkers vaak zelfs dezelfde dingen doen uit eigen motivatie, die ze voorheen onder dwang niet deden.

Habitat

Niet elke medewerker is hetzelfde. Er zijn natuurlijk ook medewerkers die zich het beste voelen met gewoon rechtdoor te ‘hakken’. Individuele benadering is belangrijk evenals een complementair team. Ga het gesprek aan met elkaar of laat een deskundige met ervaring en een andere blik hier advies in geven. Het resultaat kan het bedrijf uiteindelijk veel winst opleveren.
Een kanarie (persoon) in de passende habitat (werkomgeving) kan en zijn kwaliteiten gebruiken en een waardevolle bijdrage voor bedrijf leveren.

*Wikipedia:
Kanaries werden vroeger gebruikt in de mijnbouw. Omdat een kanarie veel sneller adem haalt, klein is en een hoge stofwisseling heeft in vergelijking met de mijnwerkers, overlijdt de vogel zeer snel als het dodelijk gas koolmonoxide aanwezig is. De mijnwerkers hebben dan nog de gelegenheid om de plek des onheils te verlaten. Mogelijk komt hier ook de uitdrukking 'van je stokje gaan' vandaan. In 1986 begon in Engeland de vervanging van kolenmijnkanaries door moderne meetmethoden voor koolmonoxide.

De voordelen van een Burn Out

In eerste instantie lijkt een Burn Out uitsluitend negatieve gevolgen te hebben. Je zit thuis en bent vaak heel moe, met alle bijbehorende verschijnselen als hoofdpijn, benauwdheid en stress. Je ziet overal als een berg tegenop. De fut is eruit en voor je gevoel ben je niet in staat ook maar iets te ondernemen. Vaak op advies van de huisarts moet je het een tijdje heel rustig aan doen. Er zijn echter uit een Burn Out ook veel voordelen te halen.

Voorkomen terugval.

Als je een tijdje thuis hebt gezeten en wat bent uitgerust komt steeds vaker de gedachte naar boven om de draad weer te gaan oppakken. Je gaat nadenken over het hervatten van je leven en weer deel te nemen aan het arbeidsproces. Alleen bij deze gedachte komt meteen ook die berg in beeld. De problemen op de werkvloer, bepaalde collega’s, familieleden, het werktempo. Op dit moment dreigt er ook een groot risico. Dat is de draaikolk van het zwarte gat van eenzaamheid, onbegrip, depressie, gebrek aan zelfvertrouwen. Om hier niet in terecht te komen zijn er verschillende mogelijkheden. Ons advies is om gelijktijdig de fysieke, mentale en sociale conditie te gaan verbeteren. Onderstaand een achttal bouwstenen die je daarbij kunnen helpen.

Waar en wanneer is het misgegaan?

De oorzaak is nooit een bepaald aspect of gebeurtenis. Vaak is sprake van een combinatie van veranderingen in werk en privé, waardoor de emmer vol geraakt is. We dagen je uit om de verschillende gebeurtenissen voor jezelf in beeld te brengen. Het voordeel is dat je daar nu de tijd voor hebt. Dus ga eens nadenken over je leven. Vanaf je vroegste jeugd tot nu. Wat is er goed gegaan en welke gebeurtenissen waren er minder prettig. Bedenk daarbij ook eens hoe je daar op hebt gereageerd. Dit kun je ook doen door na te denken over allerlei relaties waar je in terecht gekomen bent. Van familie tot vrienden en kennissen. En je raadt het al. Ook je carrière van vroeger tot nu verdient een grondige analyse. Ben je geworden wat je wilt of is het je overkomen?

Accepteren of veranderen?

In deze fase gaat het om alle gebeurtenissen en situaties uit de vorige alinea nog eens te bekijken en je af te vragen of je ze wilt of kunt accepteren of dat je ze wilt veranderen. Er is een belangrijk uitgangspunt uit het Boeddhisme dat zegt: Accepteer wat je niet kunt veranderen en pak alleen datgene aan wat je wel kunt veranderen. En dat is precies datgene dat je voor jezelf moet gaan vaststellen. Dus bij iedere situatie ga je je afvragen of je die wel wilt, of je hem wilt veranderen en of je dat ook kunt. Ook hier heb je nu eindelijk eens de tijd voor.

Het leven is een weegschaal!

Ieder mens zoekt in zijn of haar leven steeds naar de juiste balans. Of dat nu is tussen werk en privé, in een relatie of werkomstandigheden. Alleen dan kun je het volhouden. Een Burn Out is een het gevolg van een verstoring van die balans. De kunst is nu om dat evenwicht weer te herstellen. Dat lukt alleen door het zorgvuldig en vooral niet te snel te gaan opbouwen. Door steeds de belasting iets te verhogen, zal de belastbaarheid toenemen. Door bijvoorbeeld een paar uur per dag te gaan werken, zal de berg van collega’s, productie halen en verantwoordelijkheden steeds kleiner worden, mits dit zorgvuldig wordt aangepakt. Als er niets is veranderd aan de oorzaak van de Burn Out ligt een terugval voor de hand. Opnieuw deelnemen aan het arbeidsproces vereist dus een goede voorbereiding en begeleiding van zowel de werkgever als de werknemer.

Kan het ook anders?

Je gaat op zoek naar manieren die beter bij je passen. Overleggen met de werkgever over andere mogelijkheden. Ook in de privé situatie moet je nadenken over andere mogelijkheden. Dat is mede afhankelijk in hoeverre veranderingen of gebeurtenissen in de privé situatie mede veroorzaker zijn van de Burn Out. Verlies van een dierbare, intensieve mantelzorg, een scheiding zijn zo van die voorbeelden. Misschien moet je eens proberen iets vaker voor jezelf te kiezen. Voor anderen is het omgekeerde van toepassing. Probeer eens iets voor een ander te doen en ontdek hoe goed dat voelt. Het is ook heel leerzaam om eens op een andere manier naar zaken te kijken. Neem je tijd om eens goed na te denken over je toekomst. Je hebt nu de gelegenheid om eens iets anders uit te proberen.

Het is jouw leven!

Je komt tot de ontdekking dat je zelf verantwoordelijk bent voor de balans in je leven. Je maakt de keuzes en bent alleen verantwoording verschuldigd aan jezelf. Jij moet de juiste maatregelen nemen om te voorkomen dat je weer ziek wordt. Altijd met respect en begrip voor je omgeving. Daarbij horen ook je werkrelaties. Misschien is de Burn Out op het werk ontstaan, maar uiteindelijk ben je ooit samen een overeenkomst aangegaan. Dat betekent dus stoppen met de schuld bij een ander neerleggen. Dat zal zeker in het begin lang niet altijd lukken, maar met de juiste mindset kom je steeds verder.

Sociaal netwerk

De mens is van huis uit een sociaal wezen. Wij leven in groepen en willen graag begrip en respect van de andere groepsleden. Vraag je eens af hoe je daar zelf mee omgaat. Help je wel eens andere mensen, zonder dat daar iets tegenover staat. Krijg je daar een goed gevoel van. Denk eens na over je vriendenkring. Wie zijn je echte vrienden en wie wil alleen maar van jou profiteren. Vraag je eens af of je dat wel wilt in de toekomt of dat je soms beter afscheid of afstand kunt nemen. Dat zie je ook bij familieleden. Er zijn in iedere familie nu eenmaal mensen, die menen alles te moeten regelen en zich ook overal mee bemoeien. In hoeverre laat jij je leven door je familie bepalen?

Burn-out overleefd en nu.

Neem de tijd om een toekomstplan op te stellen als antwoord op de vraag waar je wilt staan over 1, 3 en 10 jaar. Hoe ga je tijdig de situaties herkennen, welke een nieuwe Burn Out kunnen veroorzaken? Welke maatregelen ga je nemen om dat te voorkomen? Wat moet er veranderen in je privé en/of je werksituatie om de maatregelen ook daadwerkelijk te kunnen nemen?

De praktijk

Een plan maken is heel nuttig en vaak ook heel leuk, maar de praktijk is in feite veel belangrijker. Alles wat je in de voorgaande fases hebt bedacht ga je nu uitvoeren. Alles in de beste volgorde en op de minst bezwarende wijze. Gewoon gaan doen is de meest eenvoudig manier. Dit lijkt makkelijk en dat is het ook. Het is jouw plan, jouw leven en dus moet je het ook zelf doen. Een handig hulpmiddel daarbij is om je telkens af te vragen wat er feitelijk kan gebeuren. Is het verliezen van die zogenaamde vriend wel zo erg? Natuurlijk ga je foutjes maken, dat is echter heel wat anders dan iemands vertrouwen schenden. Een foutje is een leermoment en dat kun je van respectloos handelen moeilijk zeggen.

Resultaat

Het resultaat van alle voorgaande bouwstenen is een sterke brug over het zwarte gat. Je weet nu veel beter wie je bent, wat je wel en niet kunt en wat je wilt bereiken. Je fysieke, mentale en sociale conditie is aanzienlijk verbeterd. Voor de Burn Out deed je blijkbaar bepaalde dingen, die je niet gelukkig maakten. Daar ben je nu achter gekomen en hebt ook geleerd er anders mee om te gaan. Veel meer passend bij jouw leven, waardoor je zelfvertrouwen enorm is gegroeid. Hierbij hoort zeker de afstemming met je functie in het arbeidsproces. Misschien is ook hier een verbetering doorgevoerd, waardoor je weer met plezier aan het werk kunt. Vrolijker, productiever en veel meer betrokken bij het bedrijf.